شهر شهركرد
شَهركُرد يكي از شهرهاي مركزي ايران و مركز شهرستان شهركرد و استان چهارمحال و بختياري است شهركرد در ۹۷ كيلومتري جنوب غرب اصفهان قرار دارد. نام پيشين آن «دِهْكُرد» بوده‌است كه پس از تبديل به شهر (در شهريور ۱۳۱۴ خورشيدي)، به شهركرد تغيير نام داده شده‌است. زبان مردم شهركرد فارسي است كه با لهجه شهركردي تكلم مي‌شود.
شهركرد مرتفع‌ترين مركزاستان، در ايران است و به همين دليل به بام ايران شهرت دارد، ولي در كل، شهركرد جزو ۲۰ شهر مرتفع ايران است كه با ارتفاع ۲۰۶۰ متر از سطح دريا، ۴۷۰ متر پايين‌تر از مرتفع‌ترين شهر ايران، فريدون‌شهر (۲۵۳۰ متر) قرار دارد.
پيشينه
بر اساس يافته‌هاي باستان‌شناسي، پيدا شدن سكه‌هاي مربوط به دوران اشكاني و ساساني، و به خصوص توجّه به استقرار تپه‌هاي باستاني مربوط به هزاره‌هاي پيش از ميلاد مسيح (ع)، قدمتي در حد هزاره‌هاي مذكور براي استقرار بشر و آغاز تمدن در محدوده دشت شهركرد مي‌توان منظور نمود. هيئت‌هاي باستان‌شناسي درتپه باستاني گورگاي (يا گوركاي) در ۴ كيلومتري شهركرد و در شمال شرقي كيان نشانه‌هايي مبني بر قدمت حداقل هفت هزار ساله را يافته‌اند. در شهر هفشجان، در ۱۴ كيلومتري شهركرد، سفالينه‌هايي با پيشينه ۹۰۰۰ ساله بروي تپه‌هاي باستاني هفشجان كشف شده است و گمان مي‌رود كه تپه اسكندري شهر هفشجان سازه‌اي شبيه زيگورات (معبد الهي) داشته است. تپه اسكندري اولين و بزرگترين اثر ملي استان چهارمحال و بختياري محسوب مي‌گردد و به صورت دولت شهري كهن در غرب هفشجان قرار دارد.
شهركرد در قديم بيشتر كاربرد نظامي داشته است و دژي بوده است مستحكم كه شاپور دوم در نامه‌هاي خود آن را دژگرد خوانده است. برخي معتقدند دهكرد معرب شده همين دژگرد است. نام دهكرد (نام قديم شهركرد) از دوره زنديه به اين سو در منابع ديده مي‌شود.
مؤلف مرآت البلدان در كتاب خود (مرآت البلدان ج ۴ صص ۵۱–۵۲) در شرح ناحيه چالشتر در نزديكي شهركرد چنين مي‌گويد:
از قراي ناحيه «رار» يكي قريه «چالشتر» است كه قلعه‌اي آجري است و ۲۲ برج دارد و هر دهنه برج را هشتاد ذرع با برج ديگر فاصله‌است. از بناهاي مرحوم حاجي محمد رضاخان مي‌باشد و در آنجا بناهاي عالي و عمارتهاي بسيار خوب است كه بيش از ۳۰ هزار تومان خرج عمارات شده. دويست خانوارجمعيت و يك رشته قنات دارد كه هشت سنگ ميرآبي آب ازآن جاري است و هر سال صد خروار زمين بذرافشان را مشروب مي‌نمايد. حمام و مسجد و تيمچه و بازارچه و دكاكين و آسيا دارد و ۳۹۰ تومان ماليات ديواني آنجاست و شش نفر سرباز هم مي‌دهد.
بر اساس اسناد و مدارك فرهنگي موجود مسجد امام صادق معروف به مسجد اتابكان فارس، در دوره حكمراني اتابكان ساخته شده‌است كه به واسطه قرار گرفتن آن در محوريت بافت قديم محله، همراه بقعه امامزادگان دو معصوم حليمه و حكيمه خاتون (س)، محل قديم آتشكده شهركرد، آسياب، كارخانه روغن كشي و بازارچه سنتي برجسته تر شدن اين محل آن هنگام به بعد دانسته شده‌است.
وجه تسميه
شهركرد در قديم دهكرد ناميده مي‌شد و در شهريور ۱۳۱۴ خورشيدي از دهكرد به شهركرد تغيير نام يافت. واژه «دهكرد» از دو بخش «ده» + «كرد» تشكيل شده‌است.
در كتابي به‌نام «ايران باستان» از ژوزف ويسهوفر محقق و شرق‌شناس آلماني آمده‌است كه شاپور دوم در نامه‌نگاري‌هاي خود نام شهريار دژگـُرد را كه دژي مستحكم در منطقه كوهستاني زاگرس بوده، آورده‌است ودژ در پارسي به معناي قلعه وگُرد به معناي پهلوان است كه با احتساب تسلط زبان عربي در دوران حكومت اعراب به‌راحتي مي‌توان دريافت كه «دژگُرد» با عوض شدن حروف «ژ» و «گ» كه در الفباي عربي وجود نداشته، به «دهكُرد» تغيير كرده‌است. در منطقه اصفهان، چهارمحال و بختياري، لرستان و خوزستان وجود مكان‌هاي نظامي، كاملاً قابل تشخيص است. همانند «چَمگُرد» (چَمگُردان امروزي)، «دژگُرد» (شهركرد امروزي)، «چِلگُرد» (چِلگِردامروزي) «بروگُرد» بروجرد امروزي، «دژپل» قديم (دزفول امروزي) و «دهدژ» قديم و (دهدزامروزي.)
بعضي معتقدند واژه «كرد» در حقيقت به معني گله داري است چون شغل ساكنان اوليه اين منطقه (دوران اتابكان فارس) به علت داشتن مراتع خوب و سرسبز، غالباً گله داري بوده‌است.
البته به‌گفته برخي از اهالي اين شهر، با توجه به اينكه در شهركرد چه در قديم و چه در حال كردين (نوعي بالاپوش نمدي كه چوپانان دهكرد به تن مي‌كنند) توليد مي‌شود، ابتدا به اين مكان دهكردين و بعدها به خاطر راحتي كار، به آن دهكرد گفته شد.